Avustralya Aborijin Sanatı Buz Devrine Tarihlendirildi
Dünyanın muhtemelen en uzun, en etkileyici ve karmaşık taş sanatı serisi Batı Avustralya’nın ücra köşesi, Kimberly bölgesinde bulunabilir.
Kimberly’nin kuzeybatısındaki son kazılardan edinilen kanıtlar insan ırkının kuzey kıyılarında 36.000 yıldır bulunduğunu gösterirken, geçtiğimiz günlerde 40.000 yıla tarihlendirilen Sulawesi’deki eserler, bölge insanının o tarihe kadar ileri sanatsal yetenekler geliştirmiş olabilecekleri izlenimini uyandırıyor. Bu bölgedeki sanat, Batı Avrupa ile dünyanın en eski taş sanatı olma konusunda yarışabilir fakat Kimberly sanat tarihini tespit etmek yıllardır arkeologların gözünden kaçtı.
Macquarie Üniversitesinden Dr. Kira Westaway New England Üniversitesi, Wollongong Üniversitesi ve Aborijin yerlileri ile birlikte çalıştı.
Takım, bölgedeki tüm Kimberly sanat zenginliklerini belgelemeyi, analiz etmeyi ve tarihlendirmeyi amaçladı. Engebeli Lawley ve Mitchell nehir havzalarına odaklanarak 3 yıldan uzun bir zaman zarfında 200 üzerinde yerleşim yeri kaydetti.
Araştırmacılar, kanguru ve yam stilindeki motiflerle süslenmiş çeşitli taş sanatı örneklerini tarihlendirmede 3 farklı yol izledi. En başarılı olan tekniğin optik uyarmalı lüminesans (OSL) olduğu anlaşıldı. Sanat motiflerine yapışıp zaman içinde fosilleşen ve bu şekilde bir nevi zaman kapsülü oluşturan kum arısı yuvalarının içinde bulunan kum tanelerine yine bu teknik uygulandı. Optik uyarmalı lüminesans tekniği kum tanesinin en son güneş ışığına maruz kaldığı süreyi hesaplayarak, sanatçının eseri boyadığı tarih hakkında tahminde bulunulmasını sağlar. Bu teknik sanat eserlerini kaplayan kum arısı yuvaları için 9 adet “minimum” yaş bulunmasını sağladı.
Jeokronoloji uzmanı Dr. Westaway “Kum arıları en yardımsever böcek türü. Kum taneleri kullanarak sanat eserlerinin üzerine yuva yapıyorlar ve bu şekilde zarar vermeden tarihlendirebiliyorum” dedi.
Bir diğer teknik olan hızlandırıcı kütle spektrometresi (AMS 14C) tarihlendirme tekniği, yuvaların içinde bulunan karbona ve sanat eserinin üzerine yapışan balmumu lekelerine uygulandı ve 4 ayrı sonuç elde edildi.
Sanat eserinin 16.000 yıl önce, son buzullaşmadan hemen sonra boyanmakta olduğunu gösteren kanıtlar sağlayan optik uyarmalı lüminesans sonuçları, Kimberly taş sanatı eserlerinin gerçekten de eski olduğunu kanıtladı.
New England Üniversitesi arkeoloji uzmanı Dr. Ross ” Proje sırasında tespit edebildiğimiz en eski tarih umduğumuz gibi klasik bir Gwion stili taş sanatı eserininki değildi. Fakat edindiğimiz sonuçlar Kimberly sanatının en azından bazı aşamalarının çok eski çağlara ait olduğunu ve deniz seviyelerinin daha düşük olduğu, kıtanın daha büyük olduğu ve ekolojik şartların daha zorlu olduğu yıllara tarihlendirilebilir olduğunu gösteriyor. Belki de en eski sanat eseri şu an Kimberly kıyılarında batmış haldedir.” dedi.
Çeviri: Esma Sultan Aydın
Kaynak: Macquarie University